Amletο

 Ένα αληθινό θαύμα συντελείται κάθε χρόνο, σ’ ένα τόπο κοινό, σ’ ανθρώπους απλούς, ντόπιους και ξένους που βιώνουν αυτή τη μια και μοναδική μέρα του χρόνου, με βαθιά κατάνυξη, μέγιστη πνευματικότητα,  πλούσια μουσικότητα, ζωηρή πολυχρωμία, και καθολική συμμετοχή όλων των έμψυχων, αλλά και άψυχων μορίων της δημιουργίας.

Ο ήλιος έχει από νωρίς ανατείλει, προχωρημένη άνοιξη πια και στέλνει τώρα τις ακτίνες του, να ζεστάνουν τις στέγες των ψηλών και παλαιών κτιρίων της πόλης. Οι στέγες αυτές, που φιλοξενούν εκατοντάδες χελιδόνια την άνοιξη έως το φθινόπωρο, δακρύζουν ως φυσική συνέπεια της υγροποίησης λένε οι ειδικοί, στη θέα του επιταφίου και στο άκουσμα των φιλαρμονικών που παιανίζουν τα πένθιμα εμβατήρια, από τη προηγούμενη μέρα και για τελευταία φορά αυτή τη χρονιά, γνωρίζω εγώ.

Τα δάκρυα από τις στέγες θα πλημμυρίσουν στους τοίχους των κτιρίων που κοιτάνε από τη μεριά του ήλιου και αυτός θα ασημώσει την όψη τους, διότι θέλει να ντύσει τα κτίρια με τα γιορτινά τους. Τα παράθυρα είναι ήδη στολισμένα με τα μεγάλα κόκκινα βέλα, τα νταμάσκια, αυτοκρατορική συνέχεια της βυζαντινής περιόδου και το όλο σκηνικό έχει πάρει τη πιο επίσημη μορφή του.

Θα περάσει ο Άγιος αυτή τη μέρα, από εκεί. Ο Άγιος, που βρίσκεται ολόκληρος, ολοζώντανος, πατέρας μονάκριβος και μεγάλος ιατρός, σ’ αυτή τη πόλη, δεν είναι ούτε η πρώτη, ούτε η μόνη φορά που περνά από εκεί μέσα στο χρόνο. Τέσσερις φορές λιτανεύεται ο Άγιος Σπυρίδωνας στο νησί μας κάθε χρόνο, τόση αγάπη του έχουμε οι ντόπιοι, αλλά μόνο αυτή τη φορά συμμετέχει σε θέση χoροστατούντος επισκόπου. Περνά ορθός, πριν από τον επιτάφιο και ευλογεί τους πιστούς.

Ο ανοιξιάτικος, πρωινός καταγάλανος ουρανός, έχει ούτως ή άλλως γιορτινό χαμόγελο, ενώ τα σύννεφα, όποια χρονιά τύχει να υπάρξουν, έχουν στη κυριολεξία τραβηχτεί κάνοντας κύκλο, αφήνοντας ένα μεγάλο φινιστρίνι δίαυλο επικοινωνίας με το Θεό. Η ατμόσφαιρα σε υποβάλλει καθώς είναι φορτισμένη και γεμάτη από έντονα ακούσματα, ψαλμών, Αγγέλων, κόρων και φιλαρμονικών, ανακατεμένα με τα ζωηρά τιτιβίσματα των χελιδονιών, προκαλώντας, σε καθένα από τους συμμετέχοντες αλλά και θεατές έντονη συγκίνηση. Στη πραγματικότητα δεν υπάρχουν θεατές. Αυτοί συμμετέχουν με την απόλυτη σιωπή που τους επιβάλει η κατάνυξη και τη νοερή προσευχή τους, ευχαριστία και κοινωνία με το Θεό στη γεύση παραδείσου που ζουν εκείνη την ώρα.

Πράγματι, οι άνθρωποι, τα χελιδόνια, η ατμόσφαιρα, ο ουρανός, ο ήλιος, τα σύννεφα, τα κτίρια, ο χώρος, ό χρόνος όλοι μαζί δέχονται το χαμόγελο του Θεού και παίρνουν στιγμιαία μια γεύση παραδείσου.

Πιστός στο ραντεβού μας κάθε χρόνο, ο ήλιος έχει μόλις προβάλει πίσω από το παλαιό φρούριο που ήταν κρυμμένος, εφ’ όσον ανέτειλε και στέλνει τι καυτές ακτίνες του πιο χαμηλά από τις στέγες τώρα. Τις περνάει παράλληλα στα δύο συγκροτήματα ψηλών κτιρίων, που εκτός από το γνωστό δρόμο «Calle Del Acque» δημιουργούν ένα φυσικό ηχείο, γι αυτούς που ξέρουν τι θα ακουστεί εκεί και έρχεται να  φωτίσει πρόσωπα και περικεφαλαίες, να μαλακώσει καρδιές και σκέψεις, να ζεστάνει όργανα και στολές της Φιλαρμονικής. Έτσι τόσο απλά, αλλά και συνωμοτικά, δημιουργείται η συνθήκη ώστε με ζέση, ως μελωδική προσευχή, να ακουστεί το πιο κορυφαίο μουσικό κομμάτι που παίζεται στο νησί, μία φορά το χρόνο μόνο, για εκείνη την ιερή διάρκεια του επιταφίου.

Ένα κομμάτι λυρικό, πένθιμο, με έντονες εκφράσεις λυγμού και θρήνου, που κρύβει μέσα του την ελπίδα και καταλήγει μετά τα αναφιλητά και το βουβό πόνο, στην βεβαιότητα της χαράς και της Ανάστασης που ακολουθεί…

Μ’ ένα θαυμαστό τρόπο κάθε χρόνο όταν βιώνω τον Aμλέτο, αισθάνομαι ότι απλώς αποδόθηκε καλλίτερα από τη προηγούμενη χρονιά, που όμως, ήταν τέλεια. 

Γιώργος Τζέκος

Πτυχιούχος Ηλεκτρολόγος Μηχανικός

Μέλος μπάντας της Φιλαρμονικής Εταιρίας Κέρκυρας

Από την Κυριακή των Βαΐων μέχρι την Μεγάλη Πέμπτη...

Το Κερκυραϊκό Πάσχα ξεκινά την Κυριακή των Βαΐων με την μεγαλύτερη σε διαδρομή λιτανεία του σκηνώματος του Αγίου Σπυρίδωνα σε ανάμνηση της σωτηρίας του νησιού από την πανώλη. Σαν να έχει παγώσει ο χρόνος στο 1630 όπου και τελέσθηκε για πρώτη φορά, ακούραστη στο χρόνο μια μεγαλειώδης πομπή περιφέρεται κατά μήκος της νοητής γραμμής των παλαιών Ενετικών τειχών της πόλης, με αρκετές στάσεις για δεήσεις και παρακλήσεις. Η περιφορά γίνεται  με τον μοναδικό τρόπο που είναι δομημένη η κερκυραϊκή λιτανεία, με τις δεκαοχτώ  Φιλαρμονικές του νησιού σε πλήρη σχηματισμό, την συνοδεία των σχολείων της πόλης και των προσκόπων, τα λάβαρα, τις σκόλες, τον κλήρο με τα βάγια στο χέρι. Και όταν  θα δεις όλο τον κόσμο να κάνει το σταυρό του και να σκύβει ελαφρά το κεφάλι είναι η στιγμή εκείνη που θα πλησιάζει η ψυχή της Κέρκυρας, ο προστάτης του τόπου.

Τις πρώτες μέρες τις μεγάλης εβδομάδας όλα μαρτυρούν την προετοιμασία για τις μέρες που θα ακολουθήσουν. Τα αμέτρητα καμπαναριά της πόλης με ήχο σταθερό βγαλμένο από μια άλλη εποχή καλούν τον κόσμο καθημερινά  στις εκκλησίες και εκείνος ανταποκρίνεται για να ακούσει το «Ιδού ο Νυμφίος» και το τροπάριο της Κασσιανής, να χρισθεί στο Ευχέλαιο, την Μεγάλη Τετάρτη και να κοινωνήσει το πρωί της Μεγάλης Πέμπτης.

Και κάθε βράδυ έρχεται ένα άλλο ξεχωριστό κάλεσμα, μουσικό αυτή τη φορά όπου μέσα από τις καθιερωμένες συναυλίες παίζονται τα πένθιμα της Δύσης, τη μεγάλη Δευτέρα η Φιλαρμονική "Μάντζαρος" στον Καθολικό Καθεδρικό Ναό Αγίων Ιακώβου και Χριστοφόρου ("Ντόμο"), την Μεγάλη Τρίτη στον Ναό Αγίου Γεωργίου στο Παλαιό Φρούριο το "Ionian Brass Band" και στην Ιόνιο Ακαδημία η εκδήλωση του Οργανισμού Κερκυραϊκών Εκδηλώσεων "Από το Γολγοθά στην Ανάσταση", την Μεγάλη Τετάρτη η Δημοτική Χορωδία "San Giacomo" στο Δημοτικό Θέατρο. Και όλα αυτά αντικατοπτρίζουν με τον καλύτερο τρόπο αυτό που ήταν πάντα η Κέρκυρα ένα πολυπόθητο στολίδι από Δύση και Ανατολή κατακτήθηκε και κατέκτησε τους κατακτητές της, οι οποίοι άφησαν ανεξίτηλα τα σημάδια τους συνθέτοντας ένα περίπλοκο ψηφιδωτό πολιτισμού και νοοτροπίας…  Την ανέδειξαν σε ένα σταυροδρόμι ρευμάτων και πολιτισμών.

Την Μεγάλη Πέμπτη το θείο δράμα κορυφώνεται με την σταύρωση. Με την πρώτη καμπάνα από τις εκκλησίες σε κάθε σπίτι βάφονται 12, ένα για κάθε ευαγγέλιο, κόκκινα αυγά προς τιμή του γεγονότος της σταύρωσης του Ιησού. Το ιστορικό κέντρο μετατρέπεται εδώ και αιώνες στο πιο αυθεντικό σκηνικό για να εκτυλιχθεί μια μοναδική εκδοχή του Θείου Πάθους πλημμυρίζοντας από τις πένθιμες μελωδίες των φιλαρμονικών οι οποίες πραγματοποιούν τις τελευταίες πρόβες τους και κάτω από το πένθιμο μωβ φως των φαναριών του Λιστόν και του σταυρού του Παλαιού Φρουρίου κυριαρχούν τα αρώματα της φογάτσας και της πασχαλιάς. Ο Θεάνθρωπος έχει προδοθεί, έχει μαρτυρήσει, έχει πεθάνει σαν άνθρωπος. Προς στιγμήν ο θάνατος φαίνεται να έχει νικήσει.

Αν ακολουθήσεις τις νότες που ξεπηδούν από τα πιο μελωδικά  καντούνια του κόσμου σίγουρα θα οδηγηθείς κάτω από μια φιλαρμονική την ώρα που ‘’προβάρει΄΄ για τελευταία φορά τα κομμάτια της μεγάλης Παρασκευής, άφησε την στιγμή να σε παρασύρει και άκου τα πένθιμα εμβατήρια με την ψυχή σου. Πιο κοντά στο Λιστόν στο κτίριο της Νικηφόρου Θεοτόκη, το οποίο ανήκε στην οικογένεια Θεοτόκη και στο οποίο, μάλιστα, γεννήθηκε ο μετέπειτα πρωθυπουργός της Ελλάδας Γεώργιος Θεοτόκης , και βρίσκεται πάνω στο δρόμο που ήταν πάντα η κεντρική εμπορική αρτηρία της παλιάς πόλης θα ακούσεις την Φιλαρμονική εταιρία Κέρκυρας, ο Άγιος Σπυρίδων ή ευρέως γνωστή ως Παλαιά. Ιδρύθηκε το 1840, όταν, το 1837, οι Αγγλοι αρνήθηκαν να παραχωρούν την μπάντα του στρατού για τη λιτανεία του σκηνώματος του Αγίου Σπυρίδωνος. Αποτελεί όπως τόσα άλλα ένα ακόμα ζωντανό κομμάτι ιστορίας μέσα στο παρόν αφού έπαιξε για πρώτη φορά τον Εθνικό Ύμνο του Κερκυραίου Νικολάου Χαλικιόπουλου Μάντζαρου και τον Ολυμπιακό Ύμνο του επίσης Κερκυραίου Σπύρου Σαμαρά στην τελετή έναρξης των πρώτων σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων στο Παναθηναϊκό Στάδιο το 1896.

Αν κατηφορίσεις λίγο πιο κάτω φτάνεις και στο Καντούνι της Φιλαρμονικής. Ονομάστηκε έτσι γιατί πριν μεταφερθεί στο νέο της κτήριο το 1900 στεγαζόταν εδώ η παλαιά Φιλαρμονική Εταιρεία της Κέρκυρας. Οι νότες που πλημυρίζουν πλέον το καντούνι προέρχονται από μια άλλη, αγαπημένη και αυτή όπως όλες, φιλαρμονική της πόλης, τον «Μάντζαρο»ή την «μπλε», η οποία ιδρύθηκε το 1890 και πήρε το όνομα της προς τιμή του συνθέτη του εθνικού μας ύμνου Νικολάου Χαλικιόπουλου Μάντζαρου. Ιστορικά στοιχεία αναφέρουν πως και η μπλε παιάνισε τον εθνικό ύμνο στους πρώτους σύγχρονους ολυμπιακούς αγώνες το 1896.

Αν τέλος βρεθείς κοντά στην εκκλησία των Αγίων Πάντων θα σε συνεπάρουν τα ακούσματα από την τρίτη φιλαρμονική της πόλης, την Φιλαρμονική Ένωση «Καποδίστριας». Πήρε το όνομα της προς τιμή του Κερκυραίου και πρώτου κυβερνήτη της Ελλάδας  Ιωάννη Καποδίστρια. Ιδρύθηκε μόλις το 1980 όταν  μουσικοί  αποχώρησαν από την Παλαιά... 

Αξίζει να περπατήσεις και να σταθείς λίγο στα μέρη αυτά κατά την περίοδο του Πάσχα... Κάπου εκεί, σε κάποιο καντούνι, μυρίζοντας τις όμορφες μυρωδιές του Πάσχα, ακούγοντας τις ψαλμωδίες απ' τις Εκκλησίες και τις Φιλαρμονικές να προβάρουν τα πένθιμα εμβατήρια, βλέποντας την παλιά πόλη της Κέρκυρας ντυμένη στα μωβ θα αγαλιάσει η ψυχή σου....