Τα πένθιμα εμβατήρια της Μ. Παρασκευής και του Μ. Σαββάτου

Φιλαρμονική  Ένωση Κερκύρας «Καποδίστριας»

Η Sventura ( συμφορά) είναι marcia funebre του Giussepe Mariani. Το μουσικό έργο αυτό  είναι αφιερωμένο στο βασιλιά Umberto I, ο οποίος δολοφονήθηκε στις 29 Ιουλίου του 1900 στη Μόντζα. Στην κηδεία του Umberto I (8 Αυγούστου 1900) στη Ρώμη παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το παραπάνω μουσικό έργο. Η Sventura ερμηνεύεται από τη Φιλαρμονική Ένωση Κερκύρας «Καποδίστριας» τη Μεγάλη Παρασκευή το βράδυ στον επιτάφιο της Μητροπόλεως. Θα πρέπει να γίνει αναφορά, ότι την συγκεκριμένη Marcia ερμήνευε και η Φιλαρμονική Εταιρία Κέρκυρας «Άγιος Σπυρίδων» (Παλαιά).

Ένα άλλο μουσικό κομμάτι που αποδίδεται τη Μεγάλη Παρασκευή το βράδυ από τη Φιλαρμονική Ένωση Κερκύρας «Ο Καποδίστριας» είναι το Πεπρωμένο, σύνθεση του Μιχάλη Μιχαλόπουλου που τυγχάνει να είναι και ο αρχιμουσικός της φιλαρμονικής. Το πεπρωμένο είναι η δεύτερη σε σειρά σύνθεσή του (πρώτη Marcia Religioza «Άγιος Σπυρίδωνας»), η οποία ολοκληρώθηκε το Γενάρη του 1996 και είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Δημήτριου Δαπέργολα, δασκάλου του. Η πρώτη ερμηνεία της Marcias Funebre πραγματοποιήθηκε στο Δημοτικό Θέατρο Κερκύρας το Φεβρουάριο-Μάρτιο του 1996, σε μια συναυλία της νεανικής μπάντας της Φιλαρμονικής. Μετά από αυτήν τη συναυλία πραγματοποιήθηκαν κάποιες αλλαγές για να φθάσει στη μορφή που γνωρίζουμε σήμερα.

Περνάμε στο Μεγάλο Σάββατο και στην 3^η Συμφωνία του L.V. Beethoven (Eroica). Η παραπάνω συμφωνία αποτελείται από 4 μέρη: 1)Allegro con Brio, 2) Marcia funebre, 3) Allegro vivace και 4) Allegro molto presto. Η Φιλαρμονική «Καποδίστριας» αποδίδει το δεύτερο μέρος της συμφωνίας, η ενοργάνωση πραγματοποιήθηκε από το Σπυρίδωνα Δουκάκη που και προσάρμοσε για ορχήστρα πνευστών. Το 2002 ο Μιχάλης Μιχαλόπουλος πραγματοποίησε συμπληρωματική ενοργάνωση, η οποία είναι πιο κοντά στα δεδομένα της ορχήστρας. Η 3^η συμφωνία σηματοδότησε την έναρξη της μέσης συνθετικής περιόδου του συνθέτη. Ο συνθέτης σχεδίασε να την αφιέρωση στο Ναπολέοντα Βοναπάρτη, ως μεγάλος θαυμαστής των ιδεών της Γαλλικής επανάστασης (αδελφότητα, Ισότητα και ελευθερία). Όταν όμως ο Ναπολέων ανακηρύχτηκε αυτοκράτορας, 14 Μαΐου 1804, ο συνθέτης είδε τα ιδεώδη που πρέσβευε να καταρρέουν, οπότε η αφιέρωση στο όνομα του σβήστηκε. 

                             

Φιλαρμονική Εταιρεία Κέρκυρας «Μάντζαρος»

Η Φιλαρμονική Εταιρία «Μάντζαρος» τη Μεγάλη Παρασκευή το βράδυ έχει καθιερώσει ένα πένθιμο εμβατήριο του Giuseppe Verdi. O Giuseppe Verdi ( 10/10/1813-27/1/1901) ήταν ένας από κυριότερους πρεσβευτές της Ιταλικής όπερας τον 19^ο αιώνα.  O Verdi εκτός από οπερετικά έργα συνέθεσε και έργα θρησκευτικής μουσικής. Το κομμάτι που αποδίδει η Φιλαρμονική Εταιρεία «Μάντζαρος» τη Μεγάλη Παρασκευή είναι, όχι και μια τόσο γνωστή σύνθεση, από τα Τέσσερα Ιερά κομμάτια (1898).

Το Μεγάλο Σάββατο το πρωί η «Μπλε» ερμηνεύει δύο έργα, τη Marcia Funebre του Δημητρίου  Ανδρώνη και τη Marcia Funebre του Gesare De Michelis  «Calde Lacrime» ( καυτά δάκρυα). Ο Δημήτριος Ανδρώνης γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1866. Σε νεαρή ηλικία εισήλθε στο Βασιλικό Κονσερβατόριο της Νάπολης για σπουδές στο πιάνο και στη σύνθεση, που και ολοκλήρωσε τις σπουδές του με βαθμό άριστα. Στην συνέχεια συνέχισε τις σπουδές του στη Μπολόνια ως πιανίστας. Το 1890 επιστρέφει στην Κέρκυρα και παραδίδει μαθήματα στις σχολές της Παλαιάς Φιλαρμονικής, μέσα από την διδασκαλία του προσπάθησε να μεταλαμπαδεύσει την νέα κλασσική μουσική στους νέους της Κέρκυρας. Ο ευγενικός του χαρακτήρας δεν τον βοήθησε να φέρει αντίσταση στα αρκετά προβλήματα που του παρουσιάστηκαν. Έτσι ο Δημήτριος Ανδρώνης περιορίστηκε στο να παραδίδει ιδιαίτερα μαθήματα.  Θα πρέπει να αναφερθεί ότι το 1907 πραγματοποίησε και μια συναυλία με ιδιαίτερα μεγάλη επιτυχία.  Λίγο πριν τον Α’ παγκόσμιο πόλεμο ο Ανδρώνης εξαφανίστηκε. Υπάρχουν δύο αναφορές γι’ αυτήν την εξαφάνιση. Η πρώτη αναφορά λέει πως εγκαταστάθηκε στην Βεντιμίλια της Ιταλίας, ενώ η δεύτερη αναφέρει ότι έπεσε θύμα δολοφονικής ενέργειας στη Φραγκαβίλα.  Ο Δημήτριος Ανδρώνης εκτός από το πένθιμο εμβατήριο που αποδίδει  η φιλαρμονική «Μάντζαρος» το Μεγάλο Σάββατο το πρωί, έχει συνθέσει και άλλα πένθιμα εμβατήρια αλλά και το γνωστό «Ολυμπιακό ποίημα».

 Για το συνθέτη τώρα της Calde Lacrime, Gesare De Michelis, έχουμε ελάχιστες πληροφορίες. To 1899 ήταν μαέστρος στη χορωδία της εκκλησίας του S.Giuseppe στην πόλη Lecco, και από το 1900 έως 1904 στην  μπάντα  «Α. Manzoni» της ίδιας  πόλης. Εκτός από την Calde Lacrime (1896) έχει συνθέσει «Fiori appassiti, Valzer , Lapini, 1899», «Un ricordo ai mei musicanti  Marcia Lecco, 1898», « Spensierata, Marcia militare  Lecco, 1898», «Marcia militare, Lapini, 1900» και άλλο ένα πένθιμο εμβατήριο «Sulla tomba del padre, Marcia Funebre  Lapini».

                               

Φιλαρμονική Εταιρεία Κέρκυρας ( Παλαιά)

Η αρχαιότερη φιλαρμονική της Κέρκυρας (έτος ιδρύσεως 12/9/1840) και μια από τις αρχαιότερες φιλαρμονικές στην Ελλάδα, την Μεγάλη Παρασκευή αποδίδει «Τον πόνο της Μάνας». Είναι  μια σύνθεση του προτελευταίου αρχιμουσικού της Ιστορικής αυτής Φιλαρμονικής, του Δημήτριου Κάφυρη.  Ο Δημήτριος Κάφυρης γεννήθηκε στην Κέρκυρα και σπούδασε τρομπέτα στο Ωδείο Αθηνών με τον Ε. Ευαγγελίου. Ακόμη σπούδασε ανώτερα  θεωρητικά στο Ελληνικό Ωδείο με τον Μ. Βάρβογλη και τον Α. Ευαγγελάτο.  Υπήρξε κορυφαίος τρομπετίστας της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, της Εθνικής Λυρικής σκηνής και της ορχήστρας της Ελληνικής Ραδιοφωνίας. Ακόμη διετέλεσε καθηγητής στο Ελληνικό Ωδείο και στο τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου Κέρκυρας. Από το 1979 έως το 2010  είχε την διεύθυνση του Μουσικού συνόλου της Φιλαρμονικής Εταιρείας Κέρκυρας. 

Το δεύτερο μουσικό έργο που παρουσιάζεται στον Επιτάφιο της Μεγάλης Παρασκευής από τη Φιλαρμονική Εταιρεία Κέρκυρας, είναι ένα νέο-μπαρόκ έργο του Tomaso Albinoni «Adagio in Sol minore».  Η μουσική γράφτηκε από τον Remo Giazotto τον 20^ο αιώνα. Ο Giazotto ήταν ένας ερευνητής o οποίος είχε εστιάσει την έρευνα του στον Albinoni.  Ο Giazotto  στηρίχτηκε στο  χειρόγραφο του Albinoni που σώθηκε, δηλαδή  μια  εισαγωγική μελωδική γραμμή και ένα ενάριθμο βάσιμο. Ο Giazotto  τελείωσε την επεξεργασία και έκδωσε το έργο το 1958.  Το Αdagio που  ακούμε από τη Φιλαρμονική Εταιρεία Κέρκυρας είναι μια επεξεργασία του έργου από τον Δημήτριο Κάφυρη.

Φθάνουμε στο Μεγάλο Σάββατο το πρωί και το πέθνιμο εμβατήριο  «Amleto» του Franco Faccio (1840-1891). Το πένθιμο αυτό εμβατήριο αποτελεί μέρος της ομώνυμης τετράπρακτης όπερας σε μουσική του Franco Faccio και λιμπρέτο  του Boito βασισμένο στο ομότιτλο έργο του Σαίξπηρ (Amlet). To πένθιμο εμβατήριο  ακούγεται στη σκηνή του θανάτου της Οφήλιας.  Η μπάντα της Φιλαρμονικής Εταιρείας της Κέρκυρας ερμήνευσε πρώτη φορά το πένθιμο αυτό εμβατήριο στην κηδεία του Γεωργίου Α’ στις 20 Μαρτίου 1913.           

Κ.Σ.

10 λόγοι για να ζήσετε το Πάσχα στην Κέρκυρα!!

Κέρκυρα, το νησί της φυσικής ομορφιάς, του πολιτισμού, της μουσικής… Μπορεί κανείς να βρει πολλούς λόγους για να την επισκεφτεί. Ο κάθε επισκέπτης σίγουρα θα εντοπίσει κάτι που θα του ταιριάζει, κάτι που θα αγαπήσει ιδιαίτερα στο μοναδικό νησί μας! 

Κάτι όμως που ταιριάζει και θα αρέσει σε όλους, Έλληνες και ξένους επισκέπτες, είναι το Κερκυραϊκό Πάσχα, εκεί που άνοιξη αγκαλιάζει την πιο μαγευτική περίοδο του νησιού. Η ομάδα μας σας παρουσιάζει 10 λόγους για τους οποίους πρέπει να ζήσετε, έστω μία φορά στη ζωή σας, το Πάσχα στην Κέρκυρα:

1. Πρόκειται για μια μεγάλη γιορτή στην οποία συνυπάρχουν αρμονικά η ορθόδοξη χριστιανική πίστη με την καθολική κοινότητα, ο επιβλητικός Άγιος Σπυρίδωνας, η ενετική επίδραση, η μουσική των φιλαρμονικών, οι χορωδίες και η ανοιξιάτικη ατμόσφαιρα. Θα βιώσετε το Πάσχα με θρησκευτική λαμπρότητα και κατάνυξη και θα παρακολουθήσετε πλήθος λιτανειών, επιτάφιων, εκδηλώσεων και τελετών, οι οποίες ξεκινούν από το Σάββατο του Λαζάρου και τελειώνουν τη Νια Τρίτη (Τρίτη του Πάσχα) με τα «μπάσματα» του Αγίου Σπυρίδωνα. 
   
2. Η Κέρκυρα γιορτάζει μαζί με τη μεγάλη γιορτή Κυριακή των των Βαΐων, "των Βαγιώνε", όπως συνηθίζεται να λέγεται, και την ανάμνηση του θαύματος του πολιούχου της, Αγίου Σπυρίδωνα, με το οποίο έσωσε το νησί από την επιδημία της πανώλης το 1630. Γι' αυτό και μετά το πέρας της Θείας Λειτουργίας της Κυριακής των Βαΐων τελείται μεγάλη λιτανεία τις 11:00πμ σε όλη την παλαιά πόλη της Κέρκυρας, η οποία καθιερώθηκε με απόφαση της Ενετικής Διοίκησης την 21 Ιουνίου 1630. Είναι η μοναδική λιτανεία που συμμετέχουν όλες οι φιλαρμονικές του νησιού (18 στο σύνολο), οι οδηγοί, οι πρόσκοποι, η χορωδία και όλα τα σχολεία (Γυμνάσια και Λύκεια) της πόλεως.
   
3. Η Μεγάλη Εβδομάδα είναι ιδιαίτερη τόσο εντός πόλης, που κεντρικά σημεία της Κέρκυρας "ντύνονται" σε μωβ φωτισμό, συμβολίζοντας, έτσι, το πένθος της Εβδομάδας των Παθών και όλα αυτά συνοδευόμενα από την υπέροχη μυρωδιά της Πασχαλιάς, όσο και εκτός της πόλης. Σίγουρα στην πόλη της Κέρκυρας θα εντυπωσιαστείτε από τα μοναδικά έθιμα, αλλά μην ξεχάσετε να επισκεφτείτε και να βιώσετε μοναδικές εμπειρίες στα χωριά της. Εκεί θα απολαύσετε την ανοιξιάτικη φύση στο μεγαλείο της κάτω από το φως του «χρυσαφένιου» ήλιου του όμορφου νησιού μας.
   
4. Την Μεγάλη Πέμπτη τις 9:00 το βράδυ σταθείτε στα καντούνια του κέντρου της πόλης, εκεί που ακούγεται η " πρόβα generale" των Φιλαρμονικών της πόλεως για τα πένθιμα κομμάτια που πρόκειται να ακούσετε τη Μεγάλη Παρασκευή και το Μεγάλο Σάββατο. Η εικόνα της πένθιμης Κέρκυρας κάτω από τη σπαρακτική μελωδία των μουσικών αγγίζει κάθε άνθρωπο που βρίσκεται εκεί.
   
5. Τη Μεγάλη Παρασκευή από νωρίς το μεσημέρι ξεκινούν οι επιτάφιοι των ενοριών, που περνούν από κάθε καντούνι σχεδόν της πόλης, με κορύφωση τον Επιτάφιο της Μητροπόλεως στις 10 το βράδυ. Εκεί θα βιώσετε με τον πιο τελετουργικό τρόπο το απόλυτο πένθος για τη Χριστιανοσύνη, ακούγοντας τους πένθιμους ήχους του "Adagio" του Albinoni από την Παλαιά Φιλαρμονική, τη "Marcia Funebre" του Verdi από την Φ.Ε. Μάντζαρος και τη "Sventura" του Mariani από τη Φ.Ε. Καποδίστριας.
   
6. Το Μεγάλο Σάββατο η Κέρκυρα ξυπνά από νωρίς, αρχικά τις 6 πμ με το έθιμο της αναπαράστασης του σεισμού που ακολούθησε την Ανάσταση του Κυρίου, που πραγματοποιείται στην εντυπωσιακή τρίκλιτη βασιλική Εκκλησία Επτανησιακού ρυθμού, στην  Παναγία των Ξένων. Λίγο αργότερα, στις 9, ξεκινάει ο Μεγαλεπήβολος Επιτάφιος του Αγίου Σπυρίδωνα, ο οποίος έχει καθιερωθεί να πραγματοποιείται Σάββατο από το 1574. Τα  χρόνια της Ενετοκρατίας απαγορεύονταν οι λιτανείες και οι επιτάφιοι της Μεγάλης Παρασκευής μέσα στην πόλη για λόγους ασφαλείας, επιτρέποντας μόνο τον επιτάφιο του Αγίου Σπυρίδωνα την επόμενη ημέρα.
   
7. Θα βιώσετε από κοντά το εντυπωσιακό και θορυβώδες έθιμο «των μπότηδων» στην Πρώτη Ανάσταση τις 11πμ, σύμφωνα με το οποίο οι Κερκυραίοι διώχνουν το κακό! Μετά το σπάσιμο των κανατιών οι Φιλαρμονικές ξεχύνονται στους δρόμους της πόλης παίζοντας το θριαμβευτικό εμβατήριο "Μην φοβάστε Γραικοί". Την ίδια ώρα στην Πίνια πραγματοποιείται η αναβίωση του εθίμου της «Μαστέλας». Στα παλιά χρόνια οι Πινιαδόροι σκορπισμένοι στην «πιάτσα», κυνηγούσαν να βρουν κάποιον να τον ρίξουν σε βαρέλι γεμάτο νερό, που είχαν τοποθετήσει μέρες πριν στην περιοχή αυτή και οι περαστικοί έκαναν ευχές ρίχνοντας κέρματα. Αφού τον έριχναν στο βαρέλι, ο βρεγμένος έβρεχε τον κόσμο γύρω του, ενώ περνούσαν οι μπάντες. Στο τέλος, με γέλια και χαρές έπαιρνε τα χρήματα που είχαν μαζευτεί στο βαρέλι.
   
8. Το βράδυ της Ανάστασης , μετά την Αναστάσιμη Ακολουθία που πραγματοποιείται στο «Πάρκο» της Σπιανάδας με τη συμμετοχή του Μητροπολίτη, των Αρχών, χιλιάδων κόσμου και φυσικά των Φιλαρμονικών της πόλης, ο κερκυραϊκός ουρανός φωτίζεται με υπέροχα και φαντασμαγορικά βεγγαλικά, γιορτάζοντας τη θριαμβευτική και ένδοξη νίκη του Ιησού Χριστού. Η εικόνα αυτή γίνεται ακόμα πιο μεγαλειώδης αν παρακολουθήσετε όλη την τελετή σε κάποιο από τα γύρω σπίτια της Πάνω Πλατείας. Τα χιλιάδες φωτάκια από τις λαμπάδες των πιστών λαμπυρίζουν και φαίνονται από ψηλά σαν αστέρια!!!
   
9. Την Κυριακή της «Λαμπριάς» (δηλαδή του Πάσχα) η Κέρκυρα ξυπνάει ξανά από νωρίς. Από τις 7πμ ξεκινάνε οι Περιφορές των Αναστάσεων στην πόλη, με κορύφωση το έθιμο, πλέον, των «Ταμένων». Οι «Ταμένοι», πιστοί στο ραντεβού τους κάθε χρόνο τέτοια μέρα, μαζεύονται από νωρίς το πρωί στο Λιστόν για να παρακολουθήσουν τις περιφορές των Αναστάσεων των Ενοριών της πόλης. Είναι όλοι αυτοί που βρίσκονται μακριά από τον τόπο τους και έρχονται στην Κέρκυρα το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου, έχοντας κάνει ένα ολονύκτιο ταξίδι – Τάμα στον Άγιο! Οι Φιλαρμονικές για να τους τιμήσουν παιανίζουν μπροστά τους στο Λιστόν μετά την περιφορά της Ανάστασης του Αγίου Σπυρίδωνα. Περιφορές Αναστάσεων πραγματοποιούνται επίσης και στα χωριά του νησιού, κάποιες από τις οποίες γίνονται τη Δεύτερη μέρα του Πάσχα.
   
10. Τέλος, όποιος βρεθεί στην Κέρκυρα για τις Άγιες Μέρες του Πάσχα δε θα ζήσει μόνο την εμπειρία μιας πόλης που γιορτάζει από το πρωί μέχρι το βράδυ με ιδιαίτερο τρόπο, αλλά θα ζήσει και μια ξεχωριστή γευστική εμπειρία, καθώς θα έχει τη δυνατότητα να δοκιμάσει όλα τα τοπικά παραδοσιακά προϊόντα και φαγητά. Γευτείτε την παραδοσιακή κερκυραϊκή κουζίνα, τα τσιλίχουρδα (την κερκυραϊκή μαγειρίτσα) το βράδυ μετά την Ανάσταση και το αυγολέμονο (σούπα) που συνοδεύει το κυριακάτικο κερκυραϊκό Λαμπιάτικο τραπέζι την Κυριακή του Πάσχα. Επίσης, γευτείτε τις κολομπίνες (ένα είδος χριστόψωμου) και τη φογάτσα (κερκυραϊκό πασχαλινό τσουρέκι).
    

Το Πάσχα αποτελεί για τους περισσότερους ανθρώπους, τόσο τη μεγάλη θρησκευτική γιορτή της Πίστης μας, όσο και την πιο όμορφη περίοδο του χρόνου λόγω της ανοιξιάτικης εποχής. Αυτή η μεγάλη και πλούσια σε λαογραφικές εκδηλώσεις γιορτή των Ορθοδόξων Χριστιανών στο νησί της Κέρκυρας αποτελεί κορυφαία πραγμάτωση των βαθύτερων χριστιανικών αξιών σε συνδυασμό με τη διατήρηση της ιδιαίτερης ταυτότητας του τόπου και σίγουρα αξίζει να το ζήσετε…!!!

Easter in Corfu ©

Φωτογραφικό αρχείο σελίδας https://www.facebook.com/PasxaStinKerkira.EasterInCorfu