Τα πένθιμα εμβατήρια της Μ. Παρασκευής και του Μ. Σαββάτου

Φιλαρμονική  Ένωση Κερκύρας «Καποδίστριας»

Η Sventura ( συμφορά) είναι marcia funebre του Giussepe Mariani. Το μουσικό έργο αυτό  είναι αφιερωμένο στο βασιλιά Umberto I, ο οποίος δολοφονήθηκε στις 29 Ιουλίου του 1900 στη Μόντζα. Στην κηδεία του Umberto I (8 Αυγούστου 1900) στη Ρώμη παρουσιάστηκε για πρώτη φορά το παραπάνω μουσικό έργο. Η Sventura ερμηνεύεται από τη Φιλαρμονική Ένωση Κερκύρας «Καποδίστριας» τη Μεγάλη Παρασκευή το βράδυ στον επιτάφιο της Μητροπόλεως. Θα πρέπει να γίνει αναφορά, ότι την συγκεκριμένη Marcia ερμήνευε και η Φιλαρμονική Εταιρία Κέρκυρας «Άγιος Σπυρίδων» (Παλαιά).

Ένα άλλο μουσικό κομμάτι που αποδίδεται τη Μεγάλη Παρασκευή το βράδυ από τη Φιλαρμονική Ένωση Κερκύρας «Ο Καποδίστριας» είναι το Πεπρωμένο, σύνθεση του Μιχάλη Μιχαλόπουλου που τυγχάνει να είναι και ο αρχιμουσικός της φιλαρμονικής. Το πεπρωμένο είναι η δεύτερη σε σειρά σύνθεσή του (πρώτη Marcia Religioza «Άγιος Σπυρίδωνας»), η οποία ολοκληρώθηκε το Γενάρη του 1996 και είναι αφιερωμένη στη μνήμη του Δημήτριου Δαπέργολα, δασκάλου του. Η πρώτη ερμηνεία της Marcias Funebre πραγματοποιήθηκε στο Δημοτικό Θέατρο Κερκύρας το Φεβρουάριο-Μάρτιο του 1996, σε μια συναυλία της νεανικής μπάντας της Φιλαρμονικής. Μετά από αυτήν τη συναυλία πραγματοποιήθηκαν κάποιες αλλαγές για να φθάσει στη μορφή που γνωρίζουμε σήμερα.

Περνάμε στο Μεγάλο Σάββατο και στην 3^η Συμφωνία του L.V. Beethoven (Eroica). Η παραπάνω συμφωνία αποτελείται από 4 μέρη: 1)Allegro con Brio, 2) Marcia funebre, 3) Allegro vivace και 4) Allegro molto presto. Η Φιλαρμονική «Καποδίστριας» αποδίδει το δεύτερο μέρος της συμφωνίας, η ενοργάνωση πραγματοποιήθηκε από το Σπυρίδωνα Δουκάκη που και προσάρμοσε για ορχήστρα πνευστών. Το 2002 ο Μιχάλης Μιχαλόπουλος πραγματοποίησε συμπληρωματική ενοργάνωση, η οποία είναι πιο κοντά στα δεδομένα της ορχήστρας. Η 3^η συμφωνία σηματοδότησε την έναρξη της μέσης συνθετικής περιόδου του συνθέτη. Ο συνθέτης σχεδίασε να την αφιέρωση στο Ναπολέοντα Βοναπάρτη, ως μεγάλος θαυμαστής των ιδεών της Γαλλικής επανάστασης (αδελφότητα, Ισότητα και ελευθερία). Όταν όμως ο Ναπολέων ανακηρύχτηκε αυτοκράτορας, 14 Μαΐου 1804, ο συνθέτης είδε τα ιδεώδη που πρέσβευε να καταρρέουν, οπότε η αφιέρωση στο όνομα του σβήστηκε. 

                             

Φιλαρμονική Εταιρεία Κέρκυρας «Μάντζαρος»

Η Φιλαρμονική Εταιρία «Μάντζαρος» τη Μεγάλη Παρασκευή το βράδυ έχει καθιερώσει ένα πένθιμο εμβατήριο του Giuseppe Verdi. O Giuseppe Verdi ( 10/10/1813-27/1/1901) ήταν ένας από κυριότερους πρεσβευτές της Ιταλικής όπερας τον 19^ο αιώνα.  O Verdi εκτός από οπερετικά έργα συνέθεσε και έργα θρησκευτικής μουσικής. Το κομμάτι που αποδίδει η Φιλαρμονική Εταιρεία «Μάντζαρος» τη Μεγάλη Παρασκευή είναι, όχι και μια τόσο γνωστή σύνθεση, από τα Τέσσερα Ιερά κομμάτια (1898).

Το Μεγάλο Σάββατο το πρωί η «Μπλε» ερμηνεύει δύο έργα, τη Marcia Funebre του Δημητρίου  Ανδρώνη και τη Marcia Funebre του Gesare De Michelis  «Calde Lacrime» ( καυτά δάκρυα). Ο Δημήτριος Ανδρώνης γεννήθηκε στην Κέρκυρα το 1866. Σε νεαρή ηλικία εισήλθε στο Βασιλικό Κονσερβατόριο της Νάπολης για σπουδές στο πιάνο και στη σύνθεση, που και ολοκλήρωσε τις σπουδές του με βαθμό άριστα. Στην συνέχεια συνέχισε τις σπουδές του στη Μπολόνια ως πιανίστας. Το 1890 επιστρέφει στην Κέρκυρα και παραδίδει μαθήματα στις σχολές της Παλαιάς Φιλαρμονικής, μέσα από την διδασκαλία του προσπάθησε να μεταλαμπαδεύσει την νέα κλασσική μουσική στους νέους της Κέρκυρας. Ο ευγενικός του χαρακτήρας δεν τον βοήθησε να φέρει αντίσταση στα αρκετά προβλήματα που του παρουσιάστηκαν. Έτσι ο Δημήτριος Ανδρώνης περιορίστηκε στο να παραδίδει ιδιαίτερα μαθήματα.  Θα πρέπει να αναφερθεί ότι το 1907 πραγματοποίησε και μια συναυλία με ιδιαίτερα μεγάλη επιτυχία.  Λίγο πριν τον Α’ παγκόσμιο πόλεμο ο Ανδρώνης εξαφανίστηκε. Υπάρχουν δύο αναφορές γι’ αυτήν την εξαφάνιση. Η πρώτη αναφορά λέει πως εγκαταστάθηκε στην Βεντιμίλια της Ιταλίας, ενώ η δεύτερη αναφέρει ότι έπεσε θύμα δολοφονικής ενέργειας στη Φραγκαβίλα.  Ο Δημήτριος Ανδρώνης εκτός από το πένθιμο εμβατήριο που αποδίδει  η φιλαρμονική «Μάντζαρος» το Μεγάλο Σάββατο το πρωί, έχει συνθέσει και άλλα πένθιμα εμβατήρια αλλά και το γνωστό «Ολυμπιακό ποίημα».

 Για το συνθέτη τώρα της Calde Lacrime, Gesare De Michelis, έχουμε ελάχιστες πληροφορίες. To 1899 ήταν μαέστρος στη χορωδία της εκκλησίας του S.Giuseppe στην πόλη Lecco, και από το 1900 έως 1904 στην  μπάντα  «Α. Manzoni» της ίδιας  πόλης. Εκτός από την Calde Lacrime (1896) έχει συνθέσει «Fiori appassiti, Valzer , Lapini, 1899», «Un ricordo ai mei musicanti  Marcia Lecco, 1898», « Spensierata, Marcia militare  Lecco, 1898», «Marcia militare, Lapini, 1900» και άλλο ένα πένθιμο εμβατήριο «Sulla tomba del padre, Marcia Funebre  Lapini».

                               

Φιλαρμονική Εταιρεία Κέρκυρας ( Παλαιά)

Η αρχαιότερη φιλαρμονική της Κέρκυρας (έτος ιδρύσεως 12/9/1840) και μια από τις αρχαιότερες φιλαρμονικές στην Ελλάδα, την Μεγάλη Παρασκευή αποδίδει «Τον πόνο της Μάνας». Είναι  μια σύνθεση του προτελευταίου αρχιμουσικού της Ιστορικής αυτής Φιλαρμονικής, του Δημήτριου Κάφυρη.  Ο Δημήτριος Κάφυρης γεννήθηκε στην Κέρκυρα και σπούδασε τρομπέτα στο Ωδείο Αθηνών με τον Ε. Ευαγγελίου. Ακόμη σπούδασε ανώτερα  θεωρητικά στο Ελληνικό Ωδείο με τον Μ. Βάρβογλη και τον Α. Ευαγγελάτο.  Υπήρξε κορυφαίος τρομπετίστας της Κρατικής Ορχήστρας Αθηνών, της Εθνικής Λυρικής σκηνής και της ορχήστρας της Ελληνικής Ραδιοφωνίας. Ακόμη διετέλεσε καθηγητής στο Ελληνικό Ωδείο και στο τμήμα Μουσικών Σπουδών του Ιονίου Πανεπιστημίου Κέρκυρας. Από το 1979 έως το 2010  είχε την διεύθυνση του Μουσικού συνόλου της Φιλαρμονικής Εταιρείας Κέρκυρας. 

Το δεύτερο μουσικό έργο που παρουσιάζεται στον Επιτάφιο της Μεγάλης Παρασκευής από τη Φιλαρμονική Εταιρεία Κέρκυρας, είναι ένα νέο-μπαρόκ έργο του Tomaso Albinoni «Adagio in Sol minore».  Η μουσική γράφτηκε από τον Remo Giazotto τον 20^ο αιώνα. Ο Giazotto ήταν ένας ερευνητής o οποίος είχε εστιάσει την έρευνα του στον Albinoni.  Ο Giazotto  στηρίχτηκε στο  χειρόγραφο του Albinoni που σώθηκε, δηλαδή  μια  εισαγωγική μελωδική γραμμή και ένα ενάριθμο βάσιμο. Ο Giazotto  τελείωσε την επεξεργασία και έκδωσε το έργο το 1958.  Το Αdagio που  ακούμε από τη Φιλαρμονική Εταιρεία Κέρκυρας είναι μια επεξεργασία του έργου από τον Δημήτριο Κάφυρη.

Φθάνουμε στο Μεγάλο Σάββατο το πρωί και το πέθνιμο εμβατήριο  «Amleto» του Franco Faccio (1840-1891). Το πένθιμο αυτό εμβατήριο αποτελεί μέρος της ομώνυμης τετράπρακτης όπερας σε μουσική του Franco Faccio και λιμπρέτο  του Boito βασισμένο στο ομότιτλο έργο του Σαίξπηρ (Amlet). To πένθιμο εμβατήριο  ακούγεται στη σκηνή του θανάτου της Οφήλιας.  Η μπάντα της Φιλαρμονικής Εταιρείας της Κέρκυρας ερμήνευσε πρώτη φορά το πένθιμο αυτό εμβατήριο στην κηδεία του Γεωργίου Α’ στις 20 Μαρτίου 1913.           

Κ.Σ.